Dotyczy: możliwości wyłączenia zasady konkurencyjności podczas udzielania zamówień w projektach UE w związku z wystąpieniem siły wyższej (COVID-19).
W piśmie z dnia 31.03.2020 r. Ministerstwo Funduszy i Polityki Regionalnej zajęło stanowisko dotyczące możliwości wyłączenia zasady konkurencyjności podczas udzielania zamówień w projektach UE w związku z wystąpieniem siły wyższej (COVID-19).
Zgodnie z pkt 7 podrozdziału 6.5 Wytycznych w zakresie kwalifikowalności wydatków w ramach EFRR, EFS oraz FS na lata 2014-2020 możliwe jest niestosowanie zasady konkurencyjności przy udzielaniu zamówień w następujących przypadkach:
- e – ze względu na wyjątkową sytuację niewynikającą z przyczyn leżących po stronie zamawiającego, której wcześniej nie można było przewidzieć (np. klęski żywiołowe, katastrofy, awarie), wymagane jest natychmiastowe wykonanie zamówienia i nie można zachować terminów określonych w sekcji 6.5.2 pkt 10,
- d. – ze względu na pilną potrzebę (konieczność) udzielenia zamówienia niewynikającą z przyczyn leżących po stronie zamawiającego, której wcześniej nie można było przewidzieć, nie można zachować terminów określonych w sekcji 6.5.2 pkt 10.
W związku z tym, że obecny stan epidemii (SARS-CoV-2), w ocenie IK UP, można zakwalifikować jako zdarzenie spełniające przesłanki wystąpienia siły wyższej (tzn. wyjątkowej sytuacji niewynikającej z przyczyn leżących po stronie zamawiającego, której nie mógł on przewidzieć), wyłączenie zasady konkurencyjności w ramach zamówień niezbędnych do przeciwdziałania skutkom COVID-19 będzie możliwe ze względu na wymaganą natychmiastową realizację zamówienia lub wystąpienie natychmiastowej potrzeby udzielenia zamówienia (w związku z czym nie jest możliwe przeprowadzenie postępowania o udzielenie zamówienia z zachowaniem terminów przewidzianych dla zasady konkurencyjności).
Podsumowując, w opinii IK UP, beneficjenci i wnioskodawcy mogą odstąpić od zastosowania zasady konkurencyjności podczas udzielania zamówień niezbędnych do przeciwdziałania skutkom COVID-19. Spełnienie przesłanek z pkt 7 lit. d i e podrozdziału 6.5 ww. Wytycznych powinni jednak pisemnie uzasadnić (zob. pkt 9 podrozdziału 6.5). Określone przesłanki, w razie wątpliwości należy interpretować w oparciu o wykładnię i orzecznictwo wydane względem odpowiednich przepisów ustawy Prawo zamówień publicznych, tj. art. 62 i art. 67 (zob. przypis 17 ww. Wytycznych).
Zastosowanie wszelkich rozwiązań stanowiących odstępstwo od przyjętych reguł wdrażania funduszy unijnych, tak jak w omawianej sytuacji odstąpienie od zasady konkurencyjności, powinno znajdować uzasadnienie w wystąpieniu siły wyższej, jaką obecnie stanowi pandemia koronawirusa. Dlatego skorzystanie z tego typu rozwiązań musi być poprzedzone wnikliwą analizą każdego przypadku..
Pismo Ministerstwa: IZ wyłączenie z zasady konkurencyjności (sila wyzsza) (PDF)
Dotyczy: dopuszczalnych zmian umowy o zamówienie (zasada konkurencyjności) w związku z wystąpieniem siły wyższej (COVID-19).
W piśmie z dnia 14.04.2020 r. Ministerstwo Funduszy i Polityki Regionalnej zajęło stanowisko dotyczące możliwości wprowadzania zmian w umowach o zamówienie – zgodnie z zasadą konkurencyjności określoną w sekcji 6.5.2 Wytycznych w zakresie kwalifikowalności wydatków w ramach EFRR, EFS oraz FS na lata 2014‑2020.
MFiPR zaznacza, że nie wszystkie zmiany umowy o zamówienie w trakcie jej realizacji wymagają przeprowadzenia nowego postępowania o udzielenie zamówienia. Nowe postępowanie zgodnie z zasadą konkurencyjności wymagane jest w przypadku istotnych zmian postanowień zawartej umowy w stosunku do treści oferty, na podstawie której dokonano wyboru wykonawcy, w szczególności w odniesieniu do zakresu i treści wzajemnych praw i obowiązków stron. Istotna zmiana ma miejsce dopiero w sytuacji, gdy zmienione warunki realizacji zamówienia miałyby wpływ na wynik, gdyby zostały uwzględnione w pierwotnym postępowaniu (zob. przypis nr 29 ww. Wytycznych). Również nie każda istotna zmiana umowy o zamówienie powoduje konieczność przeprowadzenia nowego postępowania.
Dopuszczalne zmiany umowy o zamówienie – zasada konkurencyjności (COVID-19)
Na podstawie pkt 20 lic. c sekcji 6.5.2 ww. Wytycznych, możliwe jest dokonanie istotnej zmiany postanowień zawartej umowy o zamówienie, gdy zmiana ta nie prowadzi do zmiany ogólnego charakteru umowy oraz:
- konieczność tej zmiany spowodowana jest okolicznościami, których zamawiający, działając z należytą starannością, nie mógł przewidzieć, oraz
- wzrost wynagrodzenia spowodowany każdą kolejną zmianą nie przekroczy 50% wartości pierwotnej umowy.
W ocenie IK UP, obecny stan epidemii (SARS-CoV-2) może spełniać przesłanki kwalifikacji tego zdarzenia jako siły wyższej, tzn. wyjątkowej sytuacji niewynikającej z przyczyn leżących po stronie zamawiającego, której nie mógł on przewidzieć. Wpływ okoliczności związanych z wystąpieniem COVID-19 na należyte wykonanie umowy o zamówienie może więc oznaczać konieczność jej zmiany. O ile więc przykładowo zmiana terminu wykonania umowy lub czasowe zawieszenie wykonywania umowy, czy też zmiana sposobu wykonywania dostaw, usług lub robót budowlanych – jako zmiany istotne – zaistniałe wskutek wystąpienia COVID-19 – nie prowadzą do zmiany ogólnego charakteru umowy, ich wprowadzenie będzie możliwe. Odnosząc się zaś do drugiego warunku istotne jest to, aby ewentualny wzrost wynagrodzenia towarzyszący zmianie nie przekroczył 50% wartości pierwotnej umowy. W przypadku wprowadzania kilku kolejnych zmian w umowie limit ten należy odnieść do wartości każdej z nich, co oznacza, że wzrost wynagrodzenia spowodowany każdą kolejną zmianą nie może przekroczyć 50% wartości pierwotnej umowy (każda kolejna zmiana umowy o zamówienie nie może mieć jednak na celu ominięcia zasady konkurencyjności).
Pozostałe sytuacje, w których możliwe jest dokonanie istotnych zmian w umowie o zamówienie, zostały wskazane w pkt 20 lit. a-b i lit. d-e sekcji 6.5.2 Wytycznych w zakresie kwalifikowalności wydatków.
Pismo Ministerstwa: IZ zmiana umowy o zamówienie zasada konkurencyjności (covid-19) (PDF)
